Taksim’de dün saat 18.00’de AKM karşısında durarak pasif direniş yapan dansçı Erdem Gündüz, fenomen oldu. Twitter’da #duranadam başlıklı hashtag kısa sürede trend topic oldu
Gezi direnişindeki orantısız zeka inanılmaz bir boyuta ulaştı. Tam bundan daha iyisi yapılamaz derken çıta yükseldi ve akşam üzeri Taksim'de sivil ittiatsizliğin destanı yazıldı. Saat 18.00 sıralarında AKM'nin önüne gelen dansçı Erdem Gündüz isimli bir kişi tek başına hiçbir şey yapmadan sadece durmaya başladı. Akşam saatlerinde başlayan ilginç protestonun 1 ay süreceği planlanırken, polisin 'Duran Adam'ın çevresindeki vatandaşların gözaltına alması üzerine ilginç eylem gece 02.30'da sona erdi. Türkiye ve dünyada 'Duran adam'a destek eylemleri devam ediyor. Bugün Taksim'de eyleme destek veren 5 kişi daha gözaltına alındı.
Polis merkezinde yaklaşık 8 saat süren işlemlerinin ardından serbest bırakılan, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Araştırma Görevlisi Dr. Ertan Ersoy, Yazar Tarık Görgeç, Soner Hoşoğlu, sanatçı Aydan Tunalı, Tasarımcı ve Yazar Zeki İlyas Kızılışık, oyuncu İlhan Atasever, Özkan Kaya, Nihat Durana ortak bir basın açıklaması yaptı.
'SADECE GÖZ KAPAKLARIMIZ OYNUYORDU'
Grup adına ortak basın açıklamasını İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Araştırma Görevlisi Dr. Ertan Ersoy yaptı. Ersoy şunları söyledi:
"Bizler dün gece duran adam fenomeninden etkilenip bu eylemi çok ilginç olarak değerlendirip Taksim’e gidip duran adamın sağında solunda durmak suretiyle onun pasif direnişine destek olmak amacıyla orada bulunup gözaltına alınan insanlarız. Çok entresan ve parlak bir fikir olarak ortaya çıkan ’duran adam’ bizi Taksim Meydanı’na sürükledi. Sadece göz kapaklarımız oynuyordu ve ağzımızdan tek kelime çıkmıyordu. Bunun dışında hiçbir şekilde slogan atma, yürüme gibi şeyler yoktu. Sırf bunları yaptığımız için savcılığın talimatıyla emniyet güçleri tarafından gözaltına alındık. Gözaltına alınma gerekçesi 2911 sayılı toplantı ve gösteri yürüyüşleri yasasına muhalefet etmek. Bu bağlamda olay yeri inceleme tutanağı hazırlanmış, ve bu tutanakta bizlerin 'sabit bir şekilde fiili ve sözlü saldırı olmaksızın ayakta durarak eylemlerine devam ettikleri görülmüştür’ diyor; bu doğrudur aynen öyle olmuştur."
'GÖZALTINA ALINDIKTAN SONRA TANIŞTIK'
Biz suç işlemedik ancak bu geçersiz gerekçelerle göz altına alındık. Biz sesimiz çıkmadığı için göz altına alınacağımızı hiç düşünerek orada ilginç bir eyleme katılırken, göz altına alındık. Bizler barışçıl bir eylem başlattık ve bu pasif eylemde bile aldığımız cevap gözaltına alınmak oldu. Dün gece toplam 17 kişi orada gözaltına alındı. Gözaltına alınanlardan iki kişi avukat olduğu için hemen serbest bırakılırken, bizlere gözaltı işlemi uygulandı. 8 saat gözaltında kaldıktan sonra parmak izi alınma işlemleri başladığı sırada savcılıktan gelen talimatla serbest bırakıldık. Biz burada bulunanlar olarak daha önce birbirimizi tanımıyorduk gözaltına alındıktan sonra tanıştık. Biz, gözaltındayken polislere, Bizi hukuksuzca karakola getirdiniz. Biz tekrar oraya gideceğiz."
'DAHA ÇOK GÖZALTI YAPACAK'
Toplantıda söz alan Zeki İlyas Kızılışık da "Türkiye’nin birçok yerinde bu duran adam eylemi devam ediyor. Onlar baskıyı artırdıkça bu eylem de çoğalarak sürecek. O zaman onlar da daha çok gözaltı yapacak" dedi.
Soner Hoşoğlu ise, "Biz eşimle birlikte duran adam eylemini öğrendikten sonra eşimle birlikte eyleme destek vermek için Taksim’e geldik. Yarım saat civarında eyleme katıldıktan sonra eşim su almaya gitmişti ve o esnada göz altına alındık. Polislere 'neden bizi gözaltına alıyorsunuz?' diye sorduğumuzda 'Gidince öğrenirsiniz’ dediler. Ve bizi karakola götürüp 8 saat gözaltında tuttular" diye konuştu.
HASHTAG TUTANAK ALTINA ALINMIŞ!
Taksim Meydanı’nda, “durma” eylemine katıldığı için gözaltına alınan 17 kişiden avukat Tuncay Yılmaz, konuştu.
33 yaşındaki Yılmaz, polis şiddetin alaycı bir biçimde protesto için tek başına bu eyleme katıldığını, karakolda tutanağın hazırlanmasına yardım ettiğini anlatıyor. Yılmaz, tutanakta, “#duranadam hashtagiyle twitter’dan haber alıp gelen insanlar herhangi bir mukavemet ve saldırı göstermeksizin polise direndikleri için gözaltına alındı” ifadesinin yer aldığını vurguluyor.
Avukat Yılmaz, bugün sabah 01.00 sularında tek başına eyleme katıldığını belirterek, “Millet meydanda bekliyordu. Polis de sandalyede oturuyordu. 15 dakika kadar bekledik. Polisler yürüdüler ve bana, ‘Sizi gözaltına almak istiyoruz’ dediler. ‘Hay hay’ dedim” diye anlatıyor. Kendisi de dahil ikisi avukat, 17 kişinin gözaltına alındığını ve beş saat karakolda tutulduklarını anlatan Yılmaz, tutanağın düzenlenmesine de bizzat katıldığını belirtiyor. Yılmaz’ın anlatımına göre tutanakta şu ifadeler yer alıyor:
“Duranadam hashtagiyle twitter’dan haber alıp beraber hareket eden insanlar Taksim Meydanında buluştu. İnsanların sayısı 500-600 kişiyi bulunca kontrol edilmeye başlandı. Aralarında birkaç kişinin ‘Bize saldıran polis karşıda, ne duruyorsunuz’ demelerine rağmen kimse buna itibar etmedi. Olduğu yerde durmaya devam etti. Sayı kalabalıklaşınca muhafaza altında aldığımız insanlar mukavemet ve saldırı göstermeksizin polise direndikleri için gözaltına alındılar.”
Gözaltına alınan herkesin bu sabah saat 10.00’da serbest bırakıldığını belirten Yılmaz, her ne kadar 2911 sayılı kanuna muhalefet iddiasıyla işlem yapılmış olsa da bunun usule uymadığını vurgulayarak, “Polisin yakalama yapması için suç işlenmiş olması gerekir. Burada işlenmiş bir suç yok. Pankart olmadan, slogan atmadan, direnmeden durduk.”
DURMAK SURETİYLE DİRENMEK
Taksim Meydanı'nda durarak yaptıkları eylem sonucunda gözaltına alınan 16 kişi hakkında 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'na göre "durmak suretiyle polise şiddet ve hareket kullanmadan direnme" suçundan bir tutanak düzenlendiği belirtiliyor.
Taksim'deki duran adam eyleminde, katılımcılar elele tutuşarak durmaya başladılar. Bazı eylemciler de gazetelerin ve bazı mekanların önünde durma eylemi yapıyor...
5 KİŞİ GÖZALTINA ALINDI
Hareketsiz şekilde bekleyen 1'i kadın 5 kişi, polis tarafından gözaltına alındı.
KADIKÖY'DE DESTEK SÜRÜYOR
Kadıköy Boğa heykelinin önünde de 20 yaşındaki Alican Birteksöz, aynı şekilde hareketsiz durarak protesto eylemine başladı. Gencin eylemine bazı vatandaşlar da alkışlarla destek verdi.
DURAN ADAM AÇIKLAMA YAPTI
Gündüz akşam saat 20.00 sıralarında protestosu ile ilgili olarak, "Her şey ortada. İnsanları Taksim’e sokmuyorlar.
Bu bir çığlık. Ama bu çığlığı duymadılar. Bu olay 10 yıllık bir serüvenin sonucu. Benim duruşum medyaya karşı. 4 insan öldü ve medya bunu görmedi! Ölen 4 tane adamın hesabı sorulmalıdır! Benim istediğim bu sistemin değişmesidir. Sadece bu hükümetin istifa etmesi yetmez. Çevik kuvvet müdahaleye hazırlanıyordu. İnsanlar zarar görmesin diye eylemimi bitirdim. Ben bir kişiyim. Yarın bir başkası gelir durur. Bu devam eder. Duran adam bir kişi değildir. Ben içimdeki acıyı, insan ölümlerini duyurmak için durdum. Duran bir başkası da olabilirdi. Duran adam bir kişi değildir" dedi.
'Duran adam' sosyal medyayı salladı'
EYLEMİ 1 AY SÜRECEKTİ AMA...
Oyuncu Ruken Demirer ‘Duran Adam’ın ev arkadaşı olduğunu, eylemin bir ay süreceğini, akşamları üç saatliğine kendisinin eylemi devralacağını iddia etti. Demirer’in eylemin bir ay süreceğini söylemesine rağmen polis ekipleri, saat 02.00 sıralarında ‘Duran Adam’ın çevresindeki vatandaşları gözaltına alması üzerine ilginç eylem gece 02.30'da sona erdi.
POLİS ÜZERİNİ ARADI
Akşam saatlerinde ise polis ekipleri Gündüz’ü üstünü ve çantasını aradı. Meydan’da bekleyen Gündüz’ün yanına gelen polis ilk önce çantasını aradı. Gündüz’ün çantasında ilaç, eldiven, cüzdan, kitap, anahtar olduğu görüldü. Polis ayrıca Gündüz’ üzerini de aradı. Durumu polise ihbar ettiğini söyleyen bir vatandaş ise "Duruyordu dikkatimi çekti, bomba olur, bir şey olur diye 155’i aradım. Ben bir saattir oturuyorum bir saattir burada" dedi.
'DURAN ADAMLAR' GÖZALTINA ALINDI
Eylemin 8. saatinde AKM'ye bakan Duran Adam'lar 02.00'da polis tarafından gözaltına alındı. TAKSİM Metro çıkışında "Duran Adam" öncülüğnde hareket etmeden ve konuşmadan beklemeye başlayan grubu polis dağıttı. Erdem Gündüz’ün müdahaleden hemen önce alandan ayrıldığı belirtilirken, 10 kişinin de gözaltına alındığı öğrenildi.
SABİT DURANLARI ALIN!
Polis amirinin eylemcilere doğru ilerlerken, "Sabit duranları alın" diye emir verdiği duyuldu.
Avukat olduğunu söyleyen bir kişi, polise itiraze ederek, "Gözaltına alınmamım hiçbir hukuki gerekçesi yok" dedi.
"Duran Adam" eylemine kadınlar da destek verdi. Gece geç saatlerde 3 kadın bekleyişini gün aydınlana kadar sürdürdü. Kadınlardan biri yere yığılarak baygınlık geçirdi.
'Duran Adam' Erdem Gündüz'e İzmir'den de destek geldi. Gündoğdu Meydanı'ndaki Cumhuriyet Ağacı heykeli önünde toplanan göstericiler, 'Duran Adam' oldu. Haraket etmeyen protestocuların sorulara da cevap vermediği, her geçen saat de sayılarının arttığı görüldü.
Beyaz gömleği ve kot pantolonu, içinde su şişesi ve krakerlerle, ABD’nin simgesi olan Özgürlük Heykeli’ne bakarak saatlerce kımıldamadan duran bir Türk genci, Türkiye’deki direnişçilere New York’tan mesaj yolladı.
ŞİMŞEK'TEN TWEET GÖNDERME
Duran Adamların gözaltına alındığı saatlerde Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de "Durmak yok, yola devam! Herkese iyi geceler" tweet'i attı.
ÜNLÜ OYUNCU DA DURAN ADAM OLDU
Geniş Aile ve Bir Zamanlar Osmanlı Kıyam dizilerinden tanıdığımız ünlü oyuncu Fırat Tanış, Taksim Meydanı'ndaki 'Duran Adam'dan esinlenerek yolun ortasında durarak çektirdiği fotoğrafı Twitter'dan paylaştı.
AKM önündeki polislerin karşısında 'duran adam', sosyal medya kullanıcılarından da büyük destek aldı. İşte o tweetler:
VATAN Gazetesi Yazarı Ruşen Çakır: 20 günlük direnişin doğal bir devamı. O günler yaşanmasaydı bu da olamazdı.#duranadam
Okan Bayülgen: Duran Adam deli ya da akıllı!Ne farkeder! Üzerinizde yarattığı etkiye bakın!Durarak bir sanat eserine dönüşmek!Yalan ya da gerçek #duranadam
Tuna Kiremitçi: En güzel fikirler hep "ulan benim aklıma nasıl gelmedi?" diye düşündürecek kadar basit olanlar. Değil mi #duranadam?
Aylin Aslım: Bu cehapesi var bunun arkasında! #duranadam
Fırat Tanış: #duranadam ADAMSIN :) http://www.duranadam.com
Levent Uzumcu: Adamın durmasından bile rahatsız olabilmek gerçek bir patalojik rahatsızlıktır
Kemal Dogulu: Duran adamın yanında durulmamasi rica ediliyor ki izinsiz gösteri sucundan yaka paça götürülüp eylemine son verilmesin. #duranadam
Ece Temelkuran: Ama bize durun dendi:) #duranadam #duranmadam
Demet Evgar: ..ve durmak en güzel başlangıç..@) #duranadam
Osman Altunterim: #duranadam = 12'den vuran adam! Nefis.. Ama yalnız daha iyi, daha guzel, daha anlamlı..
Nihat Sırdar: Sen tek başına koca kalabalıkların çıkaramadığı sesi çıkar sessizce. Orantısız zeka bu işte... #duranadam
İnci Sözlük: #duranadam dış destekli yerli ajansların işidir. Y.Bulut
Emre Uslu: #duranadam CIA'dan arkadasım Guy Standing
Cüneyt Özdemir: Bir #duranadam gibi tek ve hür ve birçok #duranadam gibi kardeşçesine...
Fırat: Başbakan %50'yi zor durduruyordu, biz öteki %50'yi seve seve durduruyoruz. #duranadam
Sermiyan Midyat: Güzel adam. Zeki adam. Cesur adam. Onur adam. Vicdan adam. İyi adam. Lazım adam. Adam adam. Diren adam. #duranadam
Taci Kalkavan: Acaba bu orantısız zeka karşısında bu adama verilecek tepki ne olacak? Merakla bekliyoruz. #duranadam
Hakan Demir: Hani lan ülkemizden süper kahraman çıkmıyordu #duranadam
Güncelleme Tarihi: 18 Haziran 2013, 00:00
Erdem Gündüz, BBC Türkçe'ye konuştu...
Dünyanın gündemine bir anda 'Duran Adam' olarak oturan Erdem Gündüz, bu eylemi neden gerçekleştirdiğini anlattı.
İşte BBC Türkçe'den Selin Girit'e yaptığı o açıklama:
Üzerinde beyaz, hafif kırışmış bir gömlek, altında gri bir pantolon, ayağının dibinde siyah bir sırt çantası... Duruyor. Saçı başı dağılmış biraz. Malum, hava sıcak. Ama sırf ondan da değil dağınıklığı... Duruyor. Durmak da öyle kolay iş değil. Hele ki sekiz saat duruyorsan...
Ben #duranadam'ın yanına gittiğimde saat gece 1'i geçiyordu. Dayanamadım. Bir arkadaşım "Ben gidiyorum." deyince, "Bekle!" dedim, "ben de geliyorum. Kimmiş şu #duranadam, biz de görelim."
O saatte #duranadam peşine çoğul eki takmış bile. Taksim Meydanı'ndalar. Yüzleri AKM'ye, Türk bayrağına, Atatürk posterine çevrili... Etraflarını bir grup çembere almış. "Uzaklaşın, açılın, nefes alsınlar," diyorlar. #duranadam'ın ayağının ucuna şişelerce su bırakılmış. Torbalarda yiyecek bir şeyler... İki kırmızı, bir de beyaz karanfiller...
Kalabalık artıyor, çember daralıyor. Hemen AKM önünde duran polis hareketleniyor. Esas #duranadam birkaç adım geri gitmiş. "Herhalde bacağına kan gitmedi, yer değiştirdi," diye düşünüyorum önce. Hiç öyle sekiz saat dikilmişliğim yok ayakta. Polis yaklaşıyor. Herkesin dikkati kayıyor bir anda. Kafamı çeviriyorum. #duranadam yürümeye başlamış. Koşuyorum peşinden. "Konuşabilir miyiz?" diyorum. #duranadam'la işte böyle tanışıyoruz.
'Herhangi biri'
Adı Erdem. Başlarda söylemek istemediği soyadı Gündüz. 34 yaşında. Tiyatro, modern dans, performans sanatçısı. "Herhangi biriyim ben," diyor.
İlk tepkisi medyaya: "Asıl şiddet, hiçbir şey olmamış gibi göstermekte. İnsanlar dinlenmiyor, fikirler dinlenmiyor. Dört insan öldü. Binlerce yaralı olduğu söyleniyor. Medya maalesef hiçbir şeyi göstermedi."
Ama tepkisinin odağında iktidar var: "Hiçbir şey olmamış gibi şimdi meydanı açıyor olmak, Gezi Parkı'na ağaç dikiyor olmak... Bunlar iyi niyet göstergesi değil. Bunlar tiyatro."
Konuştukça açılıyor Erdem. Etrafımızdaki gazeteci kalabalığı da artıyor bir yandan. Meydanda ise müdahale oluyor, duran diğer adamlar gözaltına alınıyor.
"Peki ne yapılmasını istiyorsun?" diyorum. "Bu sistemin tamamen değişmesi lazım. Buna isterseniz anarşizm deyin. Hükümetin istifası yetmeyebilir."
"Bu çığlığı duymadılar"
Erdem aslında Gezi Parkı direnişine aktif olarak katılmamış. Sokaklara dökülen gençlerle gurur duyduğunu söylüyor. "Bu çığlığı asıl onlar başlattılar. Ama maalesef bu çığlığı duymadılar. Direneceğiz. 'Direne direne kazanacagız!' diyorlar ya, burada kazanmak kaybetmek yok. Burada zaten kaybolmuş dört can var. Bunun hesabı verilmelidir."
Hani okurken belki kaşları çatık, sesi böyle yüksek perdeden, kürsüden konuşur gibi biri canlanıyordur kafanızda. Erdem neredeyse fısıldayarak konuşuyor. Mahçup. Bu kadar ilgiden, bunca sorudan sanki utanıyor. Kameraların yüzüne tuttuğu ışığa gözlerini kırpıştırarak bakıyor.
Kameralar ayrılıyor, ben ayrılmıyorum peşinden. Nedir derdi bu çocuğun diye merak ede ede dolanıyorum çevresinde. Bir yerde oturuyor, konuşuyoruz. Anlatıyor. Belli ki birilerinin onu dinlemesini, ona kulak vermesini istiyor. Neden, diye sormasını istiyor. Benim meramım bu, demek istiyor.
Portekizli yazar Fernando Pessoa'nın Anarşist Banker'inden bahsediyor, Sacco ve Vanzetti'nin siyasi görüşleri yüzünden nasıl infaz edildiklerini anlatıyor, Türkiye'de yaşanan birtakım olaylarla paralellikler kuruyor.
Sivil itaatsizlik
Bu arada Twitter #duranadam'la inliyor, dört bir yanda duran başka adamlar dururkenki fotoğraflarını paylaşıyor. Londra'da, Paris'te duran adamlar olduğunu duyunca yüzüne engelleyemediği bir gülümseme yayılıyor.
"Pasif direniş mi yapıyorsun?" diye soruyorum. "Sivil itaatsizlik," diyor.
"Yarın yine duracak mısın?"
"Bir anlamı yok. Ben herhangi biriyim. Başka biri gelir, başka biri durur."
"Ya zaten müdahale olunca kaçtı, şimdi de sokağa da çıkmıyor derlerse?"
"Desinler. Yapacak bir şey yok."
Televizyon kanallarında performansları gösterilmeye başlanmış, duran penguen resimleri sosyal medyada paylaşılmaya başlamış bile. Hatta bir bakanın "Durmak yok, yola devam!" tweeti attığı bile söyleniyor.
"Geç oldu," diyor, "Ben gideyim, arkadaşlarım bekler."
"Dur," diyor yanımızdaki birkaç kişi, "Hep birlikte çıkalım."
Dinlemiyor. Üzerine siyah kazağını geçiriyor. "Şimdi tanımaz kimse beni." diyor.
Bir kez daha "Yapacak bir şey yok." deyip usul usul gidiyor.
"Kimdi peki bu #duranadam Erdem Gündüz?" diye düşünüyorum şimdi. Masum, tepkili bir genç mi? Kafası karışık bir meczup mu? Kitleleri kışkırtmak isteyen bir provokatör mü? Reklamını yapmak isteyen bir pragmatist mi? Yanıtını bilmiyorum. Bilebildiğim tek şey, bir insan eğer sekiz saat kıpırdamadan ayakta duruyorsa, kesin bir derdi vardır. Sormak gerekir.
