MOBBİNG ADLİ SUÇTUR

Mobbing idarî değil adlî bir suçtur

MOBBİNG ADLİ SUÇTUR
 
Mobbing, Türkiye’ de çok bilinen bir kavram olmamakla birlikte 1980’ li yıllardan sonra Alman asıllı İsveçli bilim adamı Dr. Heinz Leymann tarafından ortaya atıldı. ’’İş dünyasında psikolojik baskı’’ anlamına gelir. Bu sözcüğün Türkçesi ise ’’bezdiri’’dir, yani bezdirme…
 
Mobbing bir kavram ve sorun olarak tanınmaya başladıkça dikkatleri üzerine çekmiş, iş hayatındaki sorunlar arttıkça daha anlaşılır olmaya başlamıştır. Mobbing, sadece kamu görevlilerini değil tüm çalışanları ilgilendiriyor. İş yerinde psikolojik tacize maruz kalan çalışandan verim beklenemez. Performansı amirlerin kişisel ihtiraslarına kurban edilmiş çalışan, hem ailesi hem de toplum açısından bir kayıptır.
 
177 maddeden oluşan 1982 Anayasası’ nın daha 10. maddesinde herkesin kanun önünde eşit olduğu vurgulanmıştır. Aynı şekilde İş Kanunu’ nun 5. maddesinde ’’İş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz. İşveren, işçilere farklı işlem yapamaz.’’ denilmekle birlikte mezkûr kanunda mobbingle ilgili birçok madde bulunmaktadır.
 
Devlet memurlarının tabi olduğu 657 sayılı kanunun 10. maddesinde ’’Amir, maiyetindeki memurlara hakkaniyet ve eşitlik içinde davranır.” denilmektedir. Aksi bir durumda  657 sayılı DMK’ nin 21. maddesinde ’’Devlet memurları kurumlarıyla ilgili resmî ve şahsî işlerinden dolayı müracaat, amirleri veya kurumları tarafından kendilerine uygulanan idarî eylem ve işlemlerden dolayı şikâyet ve dava açma hakkına sahiptirler.” yer almaktadır.
 
Görüldüğü üzre mobbing idarî değil adlî bir suçtur. Türk Ceza Kanunu’ nun 105. maddesinde ’’Bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi hakkında mağdurun şikâyeti üzerine, üç aydan iki yıla kadar hapis cezasına veya adlî para cezasına hükmolunur. Bu fiiller; hiyerarşi, hizmet veya eğitim/öğretim ilişkisinden kaynaklanan nüfûz kötüye kullanılmak suretiyle ya da aynı işyerinde çalışmanın sağladığı kolaylıktan yararlanılarak işlendiği takdirde, yukarıdaki fıkraya göre verilecek ceza yarı oranında artırılır. Bu fiil nedeniyle mağdur; işi bırakmak, okuldan veya ailesinden ayrılmak zorunda kalmış ise verilecek ceza bir yıldan az olamaz.’’ Aynı kanunun 109. maddesinde ’’Bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yere gitmek veya bir yerde kalmak hürriyetinden yoksun bırakan kişiye, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir. Kişi; fiili işlemek için veya işlediği sırada cebir, tehdit veya hile kullanırsa iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Bu suçun kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle kamu görevinin sağladığı nüfûz kötüye kullanılmak suretiyle işlenmesi halinde yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza bir kat artırılır.’’ denilir ki mobbing de bu kategoride değerlendirilmektedir. Bu sebeple üzerinde dikkatle durulması gereken önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır.
 
Türk Ceza Kanunu’ nda mobbingle ilgili ağır maddeler bulunmaktadır. İşte bunlardan biri de 122. maddedir: ’’Kişiler arasında dil, ırk, renk, cinsiyet, özürlülük, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım kimse hakkında altı aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası verilir.’’ 94. maddede ’’ Bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel/ruhsal yönden acı çekmesine, algılama/irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına yol açacak davranışları gerçekleştiren kamu görevlisi hakkında 3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.’’ denilmektedir.
 
Mobbinge maruz kalmış kişiyi korumak ise anayasamıza göre yine devlete düşmektedir. Anayasanın 5. maddesinde ’’ Kişilerin, toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddî ve manevî varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır.’’ devletin temel görevi olarak gösterilmiştir. Bireysel çözüm arayışında olanlar ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi ALO 170’ i arayarak psikologlardan yardım almaktadırlar. Ancak yukarıda sayamadığım yaklaşık 50 kanun maddesiyle birlikte Kabahatler Kanunu’ nda, Türkiye’ nin taraf olduğu birçok uluslararası antlaşmada ve başbakanlığın İşyerlerinde Psikolojik Tacizin Önlenmesi genelgesine rağmen okullarda ve iş yerlerinde mobbing artık, üzülerek söylüyorum ki, iş dünyasının bir gerçeği haline gelmiştir. Mobbingi sineye çeken çok arkadaşımız olduğu gibi mobbingle mücadele eden de çok çalışan vardır. Örneğin 2010’ da Ankara 19. İş Mahkemesi çalıştığı kuruma top sakalla gittiği için mobbinge maruz kalan mağdurun şikâyetini haklı bulmuş ve kurumun mağdura tazminat ödemesine hükmetmiştir. Aynı şekilde Bursa’ da bir PTT müdürü Memur-Sen’ e bağlı Birlik Haber-Sen’ e üye çalışanını koruduğu ve aynı kurumda görev yapan Türk Haber-Sen ve Haber-Sen’ e üye personele ayrımcılık uyguladığı gerekçesiyle açılan davada Bursa 5. Asliye Ceza Mahkemesi suçlu müdüre 10 ay hapis cezası vermiştir.
 
Değerli Kamuoyu,
 
Mobbing sadece kişiye uygulanmaz; tüm çalışanlara ve dolayısıyla hizmet alan tüm millete uygulanır. Mobbinge maruz kalarak psikolojik sıkıntılar çeken özel ya da kamu sektörü çalışanları ülkemize verimli olamaz. Bu yüzden mobbing aslında hepimize uygulanan adi bir suçtur. Mobbingin olmadığı, tam çalışma barışının sağlandığı kurumlar; Türkiye’ nin aydınlık yüzüdür. Sözlerime ’’Mahkeme kadıya mülk değildir!’’ diyerek son verirken tekrardan kamuoyunu Türk Eğitim-Sen Esenler İlçe Başkanı olarak saygıyla selamlıyorum.
 
 
Yücel ÖNDER
Türk Eğitim-Sen
Esenler İlçe Başkanı
Güncelleme Tarihi: 16 Nisan 2014, 00:00
YORUM EKLE
YORUMLAR
demir hoca
demir hoca - 10 yıl Önce

kardeş yüreğine sağlık mobing çalışma hayatının önemli bir sorunu ama ne yazıkki öğretmenler bunu bilmiyor cezası olduğu bilmiyorlar sineye çekiyorlar.

mustafa hoca
mustafa hoca - 10 yıl Önce

mobingten iki tane müdüre hapis ver gör bakalım yapan olurmu bidaha.

Mehmet özkan
Mehmet özkan - 7 yıl Önce

2 yıldan az hapis cezaları erteleyebiliyor veya paraya cevrilebiliyorBu yüzden amire dokunmaz bile bu ceza daha ağır olmalı

SIRADAKİ HABER