ANAYASA MAHKEMESİNİN 13.07.2015 TARİHLİ KARARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

1.3.2014 tarihli ve 6528 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un;
8. maddesiyle, 29.6.2001 tarihli ve 4706 sayılı Hâzineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’a eklenen geçici 16. maddenin;
GEÇİCİ 16 MADDE (1) Fıkrası; Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla 8/2/2007 tarihli ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa göre en az üç yıl süreyle aynı gerçek kişi veya tüzel kişiler için çoğunluk hissesi itibarıyla aynı ortaklar tarafından işletilen ve aynı il sınırları dâhilinde faaliyetini sürdüren ve 5580 sayılı Kanunun geçici 5 inci maddesine göre dönüşüm programına dâhil olmak suretiyle 1/9/2015 tarihine kadar özel okula dönüşüm taahhüdünde bulunan dershanelerden Millî Eğitim Bakanlığına müracaat edenler lehine, adı geçen Kanun maddesinin uygulanmasına ilişkin olarak söz konusu Bakanlık aleyhine varsa açılan davalardan tüm yargılama giderleri üstlenilerek kayıtsız ve şartsız feragat edilmesi hâlinde, Hazine taşınmazları üzerinde eğitim tesisi yapılması amacıyla ilk yıl için yatırım konusu taşınmazın emlak vergisine esas asgari metrekare birim değerinin binde beşi tutarındaki bedel üzerinden, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 51 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine göre pazarlık usulüne göre yirmi beş yıla kadar bağımsız ve sürekli nitelikte irtifak hakkı tesis edilebilir.
Birinci fıkrasının; “...Bakanlık aleyhine varsa açılan davalardan tüm yargılama giderleri üstlenilerek kayıtsız ve şartsız feragat edilmesi hâlinde... ” bölümü ile  “...Bakanlık aleyhine varsa açılan davalardan tüm yargılama giderleri üstlenilerek kayıtsız ve şartsız feragat edilmesi hâlinde...” bölümden önceki “...,adı geçen Kanun maddesinin uygulanmasına ilişkin olarak söz konusu... ” ibaresi, İPTAL  edilmiştir.
GEÇİCİ 16. MADDE (2) Fıkrası; Ancak, bunlar tarafından daha sonra herhangi bir şekilde 5580 sayılı Kanunun geçici 5 inci maddesinin uygulanmasına ilişkin dava açılması hâlinde irtifak hakkı tesisi işlemi iptal edilir. Bu durumda, ilgililer tarafından herhangi bir hak veya tazminat talebinde bulunulamaz ve taşınmazın üzerindeki yapı ve tesisler sağlam ve işler vaziyette Hazineye intikal eder  fıkrası, İPTAL edilmiştir.
MADDE 9 – 8/2/2007 tarihli ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (c), (g) ve (j) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı fıkranın (b) bendinde yer alan “dershaneleri,” ibaresi ile (f) bendi yürürlükten kaldırılmıştır.
 9. maddesiyle, 8.2.2007 tarihli ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumlan Kanunu’nun 2. maddesinin birinci fıkrasının;
b) Kurum: Okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim okulları ile çeşitli kursları, uzaktan öğretim yapan kuruluşları, dershaneleri, motorlu taşıt sürücüleri kursları, hizmet içi eğitim merkezleri, öğrenci etüt eğitim merkezleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri ile benzeri özel öğretim kurumlarını,
(b) bendinde yer alan “dershaneleri”ibaresinin yürürlükten kaldırılması, İPTAL edilmiştir.
f) Dershane: Öğrencileri; bir üst okulun veya yüksek öğretime giriş sınavlarına hazırlamak, istedikleri derslerde yetiştirmek ve bilgi düzeylerini yükseltmek amacıyla faaliyet gösteren özel öğretim kurumlarını,
(f) bendinin yürürlükten kaldırılması, İPTAL edilmiştir.
g) Çeşitli kurslar: Ortaöğretime veya yükseköğretime giriş sınavlarına hazırlık niteliğinde olmamak kaydıyla, kişilerin sosyal, sanatsal, sportif, kültürel ve mesleki alanlarda bilgi, beceri, dil, yetenek ve deneyimlerini geliştirmek, isteklerine göre serbest zamanlarını değerlendirmek amacıyla faaliyet gösteren özel öğretim kurumlarını,”
Değiştirilen (g) bendinin “Ortaöğretime veya yükseköğretime giriş sınavlarına hazırlık niteliğinde olmamak kaydıyla...” bölümü İPTAL edilmiştir.
                j) Öğrenci etüt eğitim merkezi: On iki yaş ve altındaki öğrencilerin, derslerine çalışmalarına, ödev ve projelerini yapmalarına yardımcı olmak; ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda sosyal, sanatsal, sportif ve kültürel faaliyetler yürütmek üzere kurulan özel öğretim kurumlarını,”
Değiştirilen (j) bendinde yer alan “On iki yaş ve altındaki... ” ibaresi, İPTAL edilmiştir.
EK 1.MADDE-(1)Fıkrası)Bu maddenin yayımı tarihi itibarıyla, ilgili mevzuat uyarınca faaliyet gösteren dershaneler ile öğrenci etüt eğitim merkezleri iş yerlerinde eğitim personeli olarak çalışmakta olan ve herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmamış olanlardan, bu iş yerleri üzerinden sigorta primi ödenmiş çalışma süresi 1/1/2014 tarihi itibarıyla en az altı yıl olup 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde öngörülen genel şartlar ile öğretmen kadrosuna atanabilmek için aranan özel şartları taşıyanlar 1/7/2015 -1/8/2015 tarihleri arasında başvurmaları hâlinde, Kamu Personel Seçme Sınavına girme şartı aranmaksızın Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde yapılacak sözlü sınavda başarılı olmaları kaydıyla, kadro ve ihtiyaçlar dikkate alınmak suretiyle belirlenen hizmet bölge ve hizmet alanlarında istihdam edilmek ve sağlık özrü hariç dört yıl süreyle başka bir yere atanmamak üzere, öğretmen unvanlı memur kadrolarına atanabilirler. Bu fıkraya göre Bakanlıkta istihdam edilenler, ayrıldıkları özel öğretim kurumundan kıdem ve ihbar tazminatı talep edemez.
6528 Sayılı  Kanunun 12  maddesiyle 5580 sayılı Kanun’a eklenen ek 1. maddenin; Birinci fıkrası, İPTAL edilmiştir.
 GEÇİCİ 5.MADDE-(1)Fıkrası; Bu maddenin yayımı tarihinde faal olan dershaneler ile bu Kanunla yapılan düzenlemelere göre gerekli dönüşümü tamamlamayan öğrenci etüt eğitim merkezlerinin eğitim öğretim faaliyetleri 1/9/2015 tarihine kadar devam edebilir.
6528 Sayılı Kanunun  13. maddesiyle 5580 sayılı Kanun’a eklenen geçici 5. maddenin;
Birinci fıkrası,İPTAL edilmiştir.
GEÇİCİ 10.MADDE-(3)Fıkrası; Millî Eğitim Bakanlığı merkez teşkilatında Talim ve Terbiye Kurulu Üyesi, Müsteşar Yardımcısı, Genel Müdür, İnşaat ve Emlak Grup Başkanı ve Grup Başkanı kadrolarında bulunanlar ile Bakanlık taşra teşkilatında İl Müdürü, İl Millî Eğitim Müdür Yardımcısı ve İlçe Millî Eğitim Müdürü kadrolarında bulunanların görevleri bu maddenin yayımı tarihinde hiçbir işleme gerek kalmaksızın sona erer. Bunlardan Talim ve Terbiye Kurulu Üyesi, Müsteşar Yardımcısı ve Genel Müdür kadrolarında bulunanlar ekli (3) sayılı liste ile ihdas edilen Bakanlık Müşaviri kadrolarına, Grup Başkanı ve İl Müdürü kadrolarında bulunanlar ekli (3) sayılı liste ile ihdas edilen Grup Başkanı ve İl Müdürü kadrolarına, diğerleri ile geçici 3 üncü maddeye istinaden şahsa bağlı Şube Müdürü kadrolarında bulunanlar ise ekli (3) sayılı liste ile ihdas edilen Eğitim Uzmanı kadrolarına, hâlen bulundukları kadro dereceleriyle hiçbir işleme gerek kalmaksızın atanmış sayılır. Ekli (3) sayılı liste ile ihdas edilen kadroların herhangi bir sebeple boşalması hâlinde bu kadrolar hiçbir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılır.
 6528 Sayılı Kanunun 25. maddesiyle 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye eklenen geçici 10. maddenin;(3) numaralı fıkrasının; Birinci cümlesinde yer alan “...Talim ve Terbiye Kurulu Üyesi, Müsteşar Yardımcısı, Genel Miidür, İnşaat ve Emlak Grup Başkam ve... ” ibaresi ile “...bulunanlar ile Bakanlık taşra teşkilatında İl Müdürü, İl Millî Eğitim Müdür Yardımcısı ve İlçe Millî Eğitim Müdürü kadrolarında... ” ibaresi, ve  İkinci cümlesinde yer alan “Bunlardan Talim ve Terbiye Kurulu Üyesi, Müsteşar Yardımcısı ve Genel Müdür kadrolarında bulunanlar ekli (3) sayılı liste ile ihdas edilen Bakanlık Müşaviri kadrolarına,... ”, “...ve İl Müdürü... ”,“...ve İl Müdürü...” ile diğerleri ile geçici 3 üncü maddeye istinaden şahsa bağlı Şube Müdürü kadrolarında bulunanlar ise ekli (3) sayılı liste ile ihdas edilen Eğitim Uzmanı kadrolarına,...” ibareleri,İPTAL edilmiştir.
GEÇİCİ 10.MADDE-(5)Fıkrası; Üçüncü fıkraya göre ekli (3) sayılı listedeki Grup Başkanı ve İl Müdürü kadrolarına atanmış sayılanlar ile geçici 3 üncü maddeye istinaden şahsa bağlı Genel Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı ve İl Müdürü kadrolarına atanmış sayılanlar Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğüne bağlı hizmet içi eğitim enstitülerinde görevlendirilir. Üçüncü fıkraya göre Eğitim Uzmanı kadrolarına atananlar, Bakanlık merkez ve taşra teşkilatında Bakan tarafından belirlenen birimlerde sürekli görevle istihdam edilir. Bunlardan daha önce öğretmen olarak görev yapmış bulunanlar hizmet süreleri, hizmet puanları ve tercihleri dikkate alınmak suretiyle, ihtiyaç bulunan okullarda öğretmen olarak görevlendirilebilir. Bu personelin sürekli görevle istihdam edildiği yerle ilgili olarak 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun geçici göreve ilişkin hükümleri uygulanmaz
 (5) numaralı fıkranın birinci cümlesinde yer alan “...ve Il Müdürü...”, “...ile geçici 3 üncü maddeye istinaden şahsa bağlı Genel Müdür Yardımcısı, Daire Başkam ve İl Müdürü kadrolarına atanmış sayılanlar... ” ibareleri ile ikinci, üçüncü ve dördüncü cümleleri, İPTAL edilmiştir.
 İptal davası açılan;1.3.2014 tarihli ve 6528 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un sadece dershaneler ve MEB merkez teşkilatında; Müsteşar, Müsteşar Yardımcısı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanı ve Üyesi, Genel Müdür, Teftiş Kurulu Başkanı, Strateji Geliştirme Başkanı, I. Hukuk Müşaviri, Genel Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı (anahizmet ve yardımcı hizmet birimi), Daire Başkanı, Bakanlık Müşaviri, Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri, Özel Kalem Müdürü, Şube Müdürü kadrolarında bulunanlar ile, Bakanlık taşra teşkilatında İl Müdürü, İl Millî Eğitim Müdür Yardımcısı ve İlçe Millî Eğitim Müdürü kadrolarına atanların görevleri hiçbir işleme gerek kalmaksızın sona erer hükmü iptal edilmiştir.
Anayasa Mahkemesi gerekçeli kararında Okul ve Kurum Müdürleri, Müdür Başyardımcısı ve Yardımcıları görevlendirmenin inha ve teklifte bulunmaya, görevlendirme yapmaya yetkili kişiler dışında, görevlendirmeye ve görevlendirmenin sona erdirilmesine ilişkin diğer konularda herhangi bir temel ilke konulmadığına ve bu konularda kanunî çerçeve çizilmemiş olduğuna atıfta bulunmuştur.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda geçerli olan temel ilkelerin, görevlendirmeye ilişkin konular bakımından da geçerli olduğu ve belirtilen konularda yönetmelikle yapılacak düzenlemelerde “kariyer” ve “liyakaf ilkeleri başta olmak üzere 657 sayılı Kanun’da yazılı ilkelere uygun olarak idare tarafından düzenleme yapılması gerektiği açıkça ifade edilmiştir.
Anayasa’nın 70. maddesinde yer alan, kamu hizmetine alanında, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayrımın gözetilemeyeceğine ilişkin kuralın, kamu hizmetine girdikten sonra yürütülecek görevler yönünden de geçerli olduğu, bu çerçevede, kariyer ve liyakat ilkeleri ve bu ilkelerin gereklerini oluşturan hizmet süresi, performans ve yeterlilik gibi objektif kriterlerin, okul ve kurum yöneticiliğine yapılacak görevlendirmeler ile bu görevlendirmelerin sona erdirilmesine ilişkin yönetmelik düzenlemelerinde esas alınması gerektiği hükmüne yer vermiştir.
Hal böyle iken, Kanun’un 22. Maddesiyle, 652 Saydı KHK’nin 37. Maddesinin Değiştirilen (8) Numaralı Fıkrasını iptal etmemesi oldukça manidardır.
Her ne kadar Anayasa Mahkemesi Okul ve Kurum Müdürleri, Müdür Başyardımcısı ve Yardımcıları görevlendirmeleriyle ilgili maddeleri iptal etmemişse de  atıfta bulunduğu hususlar ile yürürlükte bulunan Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları yöneticilerinin Görevlendirilmelerine İlişkin Yönetmeliğinin uygulanabilirliği kalmamıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı,bu güne kadar Okul ve Kurum Müdürleri, Müdür Başyardımcısı ve Yardımcıları görevlendirmeleriyle ilgili İdari Mahkeme kararlarını uygulayarak bu kişileri görevlerine iade etmeli, Anayasa mahkemesinin atıfta bulunduğu hususlar ile  DİDD Kurulu’nun 2014/1151 Y.D. İtiraz nolu ve 18.02.2014 tarihli kararını ve İdari Mahkemelerin iptal gerekçelerini dikkate alarak yeni bir yönetmelik yürürlüğe konulmalıdır.


Mehmet AĞIRSOY Güncelleme Tarihi: 25 Temmuz 2015, 00:00