Cumhurbaşkanı Abdullah Gül; "alkol yasağı" tartışmalarına neden olan ve alkol satışı, reklamı ile tüketiminde köklü değişiklikler yapan yasal düzenlemeyi onayladı. Onaylama, Meclis'e geri gönderme ve onaylayarak Anayasa Mahkemesi'ne götürme yetkileri olan Gül, alkolle ilgili yasal düzenleme konusundaki önemli kararını inceleme süresi dolmadan bir gün önce verdi. Gül'ün, "yasayı onaylama veya bazı maddelerinin bir kez daha görüşülmesi için Meclis'e gönderme" yönünde bir karar vermeden önce 15 günlük yasal inceleme süresini tamamen kullanması dikkat çekti. Cumhurbaşkanlığı internet sitesinden genelde akşam saatlerinde duyurulan onay kararlarının, bu akşam daha ileri bir saatte duyurulması dikkat çekti. Cumhurbaşkanlığı'ndan bu gece yapılan duyuruda, şu ifadeler yer aldı:
Köşk'ten gece açıklaması
"6487 sayılı Bazı Kanunlar ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, 6488 sayılı Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti Arasında Dostluk ve İşbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun, 6489 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Tunus Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Güvenlik İşbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun, 6490 sayılı Türkiye Cumhuriyeti ve Gürcistan Arasında Ahıska-Borçka Enterkonneksiyon Hattı Yoluyla Sınır Ötesi Elektrik Ticaretine İlişkin Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun, 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu, Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından Anayasanın 89'uncu maddesinin birinci fıkrası ile 104'üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi uyarınca yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilmiştir."
İnceleme süresinden bir gün onayladı
Kamuoyunda "alkol yasağı" algısına neden olan Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, 24 Mayıs'ta Meclis'te kabul edildi. Yasal düzenleme, 28 Mayıs'ta da Cumhurbaşkanlığı'na gönderildi. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün, anayasaya göre yasayı incelemek için 15 gün süresi bulunuyor. Gül'ün düzenleme konusunda; onaylama, bazı madde veya maddelerinin bir kez daha görüşülmesi için Meclis'e geri gönderme ve onaylayarak Anayasa Mahkemesi'ne götürme yetkileri bulunuyor. Gül'ün, 15 günlük süresi salı günü yani yarın sona erecekti. Gül'ün, Cumhurbaşkanlığı'nın hukuk uzmanlarından düzenlemeyi kamuoyunda oluşan algıları da dikkate alarak, kapsamlı bir biçimde incelemelerini istediği belirtildi. Gül, 14 gün süreyle uzmanların incelediği yasal düzenlemeyle ilgili kararını bu gece verdi ve yasayı onayladı. Yasa, yarın Resmi Gazete'de yayımlanacak.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, kamuoyunda tartışma yaratan alkol düzenlemesini de içeren yasayı, 15 günlük inceleme süresinin bitimine bir gün kala onayladı. Yasa ile birlikte içki satışlarına sınırlaması da geldi.
Buna göre artık saat 22.00’dan sabah 06.00’ya kadar içki satışı yapılamayacak. Bunun turizm bölgeleri de dahil hiçbir istisnası olmayacak. Bu yasağı ihlal edenlere yani satış yapanlara 20 bin lira ile 100 bin lira arasında değişen idari para cezası uygulanacak. Yine dizilerle ilgili cezalarda ise Radyo Televizyon Üst Kurulu devreye girecek.
Yasanın yürürle girmesi ile birlikte yasakların detayları Tütün Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikler belirlenecek. Örneğin yasada alkol satışının sunumuna ilişkin detay yer almıyor. TAHDK, piknik alanlarında bu yasadaki ifadeye dayanarak yasak getirebilecek. İşte yeni yasa ile ilgili merak edilen sorular ve yanıtları:
* SAAT YASAĞI NEREDE UYGULANACAK? Artık gece 22.00’dan sonra bakkal, büfe gibi içkinin şişe olarak satıldığı yerlerden içki alınamayacak. Bu yasağa süpermarket, hipermarketler de dahil. Barlarda, restaurantlarda açık olarak içki tüketimine ilişkin bir sınırlama yok. Ancak dışardan herhangi bir büfeden alınamayacak.
* TURİZM BÖLGELERİ KAPSAMDA MI? Düzenlemede herhangi bir bölge ayrımı yok. Yani Türkiye’nin her yerinde artık saat 22’den sonra satış olmayacak.
* SATIŞ YAPILIRSA NE OLUR? Satışı yapan büfe ya da bakkala idari para cezası verilecek. Bu ceza 2013 yılı için 20 bin lira ile 100 bin lira arasında. Cezayı mülki amirler uygulayacak.
* İÇKİNİN HER TÜRLÜ REKLAMI YASAK MI? Artık alkollü içkilerin her ne surette olursa olsun reklamı ve tüketicilere yönelik tanıtımı yapılamayacak. Bu ürünlerin kullanılmasını ve satışını özendiren veya teşvik eden kampanya, promosyon ve etkinlik yapılamayacak. Sadece uluslararası düzeyde tanıtımına yönelik ihtisas fuarları düzenlenebilecek. Alkollü içkileri üreten, ithal eden ve pazarlayanlar, her ne suretle olursa olsun, hiçbir etkinliğe ürünlerinin marka, amblem ya da işaretlerini kullanarak destek olamayacak. Televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzik kliplerinde alkollü içkinin özendirici görüntülerine yer verilemeyecek. Alkollü içkilerin marka, amblem ve logosu bulunan mevcut soğutucular işyerlerinin kapalı bölümlerinde bulunması kaydıyla 3 yıl boyunca kullanabilecekler.
* BAĞ BOZUMU, ŞARAP TADIMI ETKİLENECEK Mİ? İçki tanıtımı sadece uluslararası düzeyde tanıtımına yönelik ihtisas fuarları ile bilimsel yayın ve faaliyetlerde yapılabilecek. Bağ bozumu ya da şarap tadımı etkinliklerinin durumu belirsiz. Sektör yetkilileri bağ bozumu yapıldığında bir gazetecinin bu tanıtımda yer alması halinde bunun ihlal anlamına gelebileceğini belirtiyor. Muğlak olan bu durumun daha sonra ikincil mevzuatlarda açıklığa kavuşması bekleniyor. Yine internet üzerinden ya da bir dergide makale çıkması durumu da karışık. Bir dergide ‘şarap’ ile ilgili bilimsel bir makalenin reklam amaçlı olup olmadığına TAPDK’nın karar vermesi gerektiği üzerinde duruluyor. Ya da bir kişinin twitter üzerinden bir marka belirterek görüşünü paylaşmasının reklam olup olmadığı belirsiz.
* REKLAM YASAĞI KİMLERİ ETKİLEYECEK? Yasa Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra artık hiç bir yerde alkol ile ilgili reklam yer alamayacak. Reklam yasağı yılın başında reklam bağlantısı yapılmış bütün gazete ve televizyonları olumsuz etkileyecek. Sadece basılı medyadaki zararın yüzde 30 civarında olacağı tahmin ediliyor.
* 100 METRE YASAĞI MEVCUT BAR, RESTAURANTLARI KAPATACAK MI? 100 metre yakınında örgün eğitim kurumları ve dershaneler, öğrenci yurtları ve ibadethane olan yerlerde içki satışı ya da tüketimi yapılamayacak. Bu mesafe şartı turizm belgeli işletmeler için uygulanmayacak. Ayrıca daha önce açılmış yerlerin ruhsatları da kazanılmış hak kapsamında. İçki satışı ruhsatı olan bir yerin sahibi işletmesini eşine çocuğuna devredebilecek. Ancak üçüncü bir kişiye sattığında ya da markasını değiştirdiğinde kazanılmış hakkını kaybedecek. Bu durum ticari işletmelerin değerini etkileyebilecek ve orta vadede eğer satışları iyi değilse kapatılmasını gündeme getirecek.
* ALKOL SATIŞINDA YAŞ SINIRI VAR MI? Alkollü içkiler, tüketilmek veya beraberinde götürülmek üzere 18 yaşını doldurmamış kişilere satılamayacak.
* SAHİLLE VE KIR DÜĞÜNLERİ NE OLACAK? Yasaya göre meskun mahaller ve konaklama yerleri hariç olmak üzere; otoyollardaki ve devlet karayollarındaki yapı ve tesislerde alkollü içki satışına ve tüketimine izin verilmeyecek. Öğrenci yurtları, sağlık hizmeti verilen yerler, spor müsabakası yapılan stadyum ve kapalı spor salonları, her türlü eğitim ve öğretim kurumları, kahvehane, kıraathane, pastahane, bezik ve briç salonları ile akaryakıt istasyonlarının mağaza ve lokantalarında alkollü içkilerin satışı yapılamayacak. Bu düzenlemeyle sahil yerlerinde birçok plajın yol kenarında olması gerekçesiyle içki satışının yasaklanacağı yorumlarına neden oluyor. Ya da bir kişinin büfeden içki alıp sahilde bir şezlongta içkisini içip içemeyeceği veya kır düğünlerinin yasa kapsamında olup olmayacağı da tartışmalı. Bu konularında ikincil düzenlemelerde yani yönetmeliklerde açıklığa kavuşturulması bekleniyor.
* ALKOLLÜ ARAÇ KULLANANA ALKOLMETREYİ ÜFLEMEYENE CEZA VAR MI?: 0,50 promilin üzerinde alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücülere 700 lira idari para cezası verilecek ve sürücü belgesi 6 ay geri alınacak. Alkolmetreyi üflemeyenler hem alkollü sayılacak hem de 2 bin lira idari para cezasına çarptırılacak ve sürücü belgesi 2 yıl geri alınacak. Özel otomobil sürücüleri bakımından 0,50 promilin, diğer araç sürücüleri bakımından 0,20 promilin üzerinde alkollü sürücülerin trafik kazasına sebebiyet vermesi halinde ayrıca TCK’nın ilgili hükümleri uygulanacak.
* ÖZEL ARAÇTA SİGARA VE NARGİLE YASAK MI? Sigara ve diğer tütün ürünlerinin, özel araçların sürücü koltuklarında da içilmesi yasak olacak. Tütün içermeyen ancak tütün mamulünü taklit eder tarzda kullanılan her türlü nargile ve sigara, tütün ürünü kabul edilecek.
